នៅប្រទេសកម្ពុជា សាលាក្តីខ្មែក្រហមត្រូវ បានគេពិពណ៌នាថាជាក្តីកង្វល់ “ការស្លាប់ ប្រសិន បើមិនទាន់បានស្លាប់” ដែលវានឹងបរាជ័យក្នុ ងការដោះស្រាយសំណុំរឿងផ្សេងៗទៀត នៅពេលខាងមុខ។
តុលា ការនេះបានចាប់ផ្តើមធ្វើការក្នុងឆ្នាំ២០០៦ តែគេអនុវត្តបានតែមួយសាលក្រមប៉ុណ្ណោះ ដែលជាសាលក្រមប្រឆាំងនឹងករណីរបស់ឌុច ប្រធានមណ្ឌលធ្វើទារុណកម្ម។
ឥលូវនេះ គេកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបញ្ចប់សំណុំរឿងទី២ មុននឹងវ័យរបស់ចុងចោទ ត្រូវ គេលែងទទួលស្គាល់ ដោយសារសុខភាពមិនល្អ ឫស្លាប់។
អ្នក រាយការណ៍ព័ត៌មានអាស៊ីខាងត្បូងរបស់វិទ្យុអូស្ត្រាលី Zoe Daniel ធ្វើសេចក្តីរាយការ ណ៍ ពីអតីតបន្ទាយទ័ពខ្មែរក្រហមនៅខេត្តប៉ៃលិន។កញ្ញាចាបវី ជូនសេចក្ដីប្រែប្រួល។
ព្រំដែនក្រុងប៉ៃលិន គឺជាអតីតបន្ទាយទ័ពខ្មែរក្រហម និងជាច្រកចេញចូលរបស់ប្រទេស កម្ពុជា។ វានៅតែមានបន្សល់ទុកកាកសំណល់របស់របបប្រល័យពូជសាសន៍នៅទីនេះ។
វាមានរយៈពេល៣៣ឆ្នាំហើយ ចាប់តាំងពីរបបព្រៃផ្សៃកុម្មុយនីសជ្រុលនិយមនេះ បាន ដួលរលំ ហើយពេលវេលាគួរតែពាំនាំមកវិញនូវយុត្តិធម៌។
"ប្រសិនបើអ្នកសួរខ្ញុំថា តើវាមានយុត្តិធម៌ឫទេ? ទេ វាមិនមានយុត្តិធម៌នោះទេ។ ការកាត់ក្តីនោះ គ្រាន់តែជាការចំណាយលុយខ្ជះខ្ជាយ រំខានជីតាទាំងអស់នោះ និងខ្ជះខ្ជាយពេលវេលារបស់ពួកគាត់តែប៉ុណ្ណោះ។ យើងនឹងមិនអាចស្វែងរកបទឧក្រិដ្ឋពិតប្រាកដឃើញនោះទេ។
វ៉េន ដារ៉ា គឺជាក្មួយស្រីរបស់អតីតឧត្តមសេនីយខ្មែរក្រម តាម៉ុក។ គាត់ត្រូវបានគេស្គាល់ថា “ជាអ្នកកាប់សម្លាប់ដ៏សាហាវ” ដោយសារតែការសម្លាប់រង្គាលដែលគេជឿថា គាត់ជាអ្នករៀបចំផែនការសំងាត់។ គាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទប្រឆាំងមនុស្សជាតិ តែគាត់បានស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០០៦ មុនពេល សាលាក្ដីចាប់ដំណើរការ។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក មានសំណុំរឿងតែមួយករណីប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានបញ្ចប់។
"ខ្ញុំបាននិយាយទៅកាន់គាត់ថា ខ្ញុំនឹងស្វែងរកអ្នកដឹកនាំផ្សេងៗទៀត ហើយគាត់និយាយថា មិនចាំបាច់រក មើលអ្នកដឹកនាំណាទៀតទេ ខ្ញុំហ្នឹងហើយជាអ្នកដឹកនាំ ខ្ញុំដឹងអ្វីៗទាំងអស់”។ ក្មួយស្រីរបស់គាត់បានប្រាប់ខ្ញុំ។ “នោះហើយជាអ្វីដ��លគួរឲ្យសោកស្តាយបំផុត ដែលថា គាត់មិនអាចចូលទៅជំនុំជំរះក្តី។ គាត់មិនអាចប្រាប់ការពិត ឫបរិយាយឲ្យបានច្បាស់ពីព្រឹត្តិការណ៍នោះនៅក្នុងសាលាក្តី។ វាជាការសោកស្តាយខ្លាំងណាស់។
ឥលូវនេះ បរិវាររបស់តាម៉ុក ដែលក្នុងចំនោមនោះមានកូនប្រសាររបស់គាត់ គឺជាអតីត មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹកឈ្មោះមាសមុត មើលទៅក៏ហាក់ដូចជាភៀសខ្លួនពីការកាត់ ទោសនេះដែរ ខណៈដែរតុលាការនេះកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។
ម្នាក់ក្នុងចំនោមចុងចោទ៥នាក់ ដែលរាយឈ្មោះក្នុងបញ្ជីដោយតុលាការ សំរាប់ការកោះ ហៅមកកាត់វិនិច្ឆ័យទោសនាពេលខាងមុខទៀតនោះ បានបដិសេធមិនផ្តល់បទសំភាស នៅពេលក្រុមការងាររបស់យើងចុះទៅដល់មូលដ្ឋានរបស់គាត់ ហើយបានអះអាងថា សំណុំរឿងរបស់គាត់ប្រហែលជានឹងមិនត្រូវបើកសវនការនោះទេ។
ប្រធានមណ្ឌលធ្វើទារុណកម្ម កាងហ្គេចអៀវ ឫសមមិត្តឌុច គឺជាជនជាប់ចោទតែម្នាក់គត់ ដែលតុលាការកូនកាត់នេះ បានធ្វើការកាត់ទោសកន្លងមកនេះ។
សំណុំរឿងទី២ដែលប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំវ័យចំណាស់៤រូប គឺស្ថិតនៅក្នុងភាពច្របូកច្របល់ នៅឡើយ។
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសង្គមកិច្ច លោកស្រីអៀងធីរិទ្ធិ ត្រូវបានគេដោះលែងដោយសារតែ រោគ ហើយស្វាម៉ីរបស់លោកស្រី ដែលជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស គឺលោក ឡេង សារី កំពុងស្ថិតនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ហើយប្រហែលជានឹងមិនបង្ហាញខ្លួនជាថ្មីម្តងទៀត នោះទេ។
វាមានក្តីកង្វល់ដ៏ពិតប្រាកដមួយដែលថា អតីតប្រមុខរដ្ឋ គឺលោកខៀវសំផន និងអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម និងជាបងធំទី២ គឺលោកនួនជានឹងជាបុគ្គលដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសចុងក្រោយគេបង្អស់ ចំពោះការស្លាប់របស់ប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់នោះ។
Andrew Ianuzzi គឺជាមេធាវីការពារក្តីរបស់លោកនួនជា។
“ខ្ញុំគិតថា នោះហើយជាអ្វីដែលគ្រោងនឹងកើត ឡើង។ ខ្ញុំគិតថា នៅពេលដែលអ្នកនិយាយថាមិនមានសំណុំរឿងលេខ០០៣ និងលេខ ០០៤ ខ្ញុំមានន័យថា នោះនឹងក្លាយជាសុទិដ្ឋិនិយម។ វានឹងមិនមានសំណុំរឿងលេខ០០៣ និង ០០៤នោះទេ។ ខ្ញុំមានន័យថា អ្នកអាចលើកយកករណីនោះទៅធនាគារ ហើយនោះ ហើយជាមូលហេតុដែលមនុស្សជាច្រើន មានការព្រួយបារម្ភពីការផ្តល់ប្រាក់មូលនិធីលើតុលាការនេះ ព្រោះថាប្រាក់ដែលនឹងផ្តល់ជំនួយលើសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤នេះ វានឹងក្លាយជាលុយដែលគេគ្រវាត់ចោល ឥតអំពើ។
ប្រទេសអូស្ត្រាលី ជាអ្នកផ្តល់មូលនិធីធំទី២លើតុលាការនេះ ជាមួយនឹងទឹកប្រាក់បរិច្ចាគជាង១៨លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិច។
លោកចៅក្រមជនជាតិអូស្ត្រាលី Rowan Downing នឹងមិនបកស្រាយអ្វីទាក់ទិននឹងភវនីយ ភាពរបស់សំណុំរឿងនាពេលអនាគតនោះទេ តែលោកមានប្រសាសន៍ថា មិនថាមានប្រជាជនច្រើនប៉ុណ្ណាប្រឹងប្រែងនោះទេ ភាពយុត្តិធម៌ពិបាកនឹងរកឃើញណាស់។
“ខ្ញុំមិនគិតថា វានឹងមានយុត្តិធម៌នៅក្នុង ការសន្និដ្ឋានដោយផ្អែកលើភស្តុតាង សំរាប់មនុស្សម្នាក់ៗនៅក្នុងប្រទេសនេះនោះទេ ព្រោះថាម្នាក់ៗបានឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍រៀងៗខ្លួន ដែលជាលទ្ធផលនៃអ្វីដែលបានកើត ឡើងពីអតីតកាល។
គាត់មានប្រសាសន៍ទៀតថា គាត់មិនដែលជួបប្រទះបទពិសោធន៍នយោបាយបែបនេះ នោះទេ ទោះបីគេដឹងឮសុះសាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានចេតនាបន្ទុចបង្អាក់ដំណើរការ តាមផ្លូវតុលាការនេះក៏ដោយ។
“និយាយជំនួសឲ្យចៅក្រមអន្តរជាតិទាំងអស់ ខ្ញុំគិតថាប្រសិនបើយើងយល់ដឹងថាវាបែបនោះ យើងនឹងមិនមានមុខនោះទីនេះ នោះទេ។ ”
តែប្រសិនជាវាមិនមែនជាបញ្ហានយោបាយ ដែលនាំឲ្យដំណើរការតាមផ្លូវតុលាការនេះឈានទៅដល់ទី���ញ្ចប់នោះទេ គេនឹងនៅតែផ្តល់ជំនួយដល់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះ។
ត្រលប់មកខេត្តប៉ៃលិនវិញ ភរិយារបស់លោកនួនជា គឺលោកស្រី លីគីមសេង កំពុងតែទន្ទឹងរង់ចាំការកាត់ក្តីស្វាម៉ីរបស់គាត់ តែមិនមែនរង់ចាំយុត្តិធម៌នោះទេ។
"ប្រសិនបើវាមានយុត្តិធម៌ នោះវានឹងមិនត្រូវអូសបន្លាយពេលយូរដូចនេះនោះទេ។ យើងប្រហែលជាអាចធ្វើវារួច រាល់យូរហើយ។
លោកស្រីអះអាងថា ខ្មែរក្រហមមិនបានសំលាប់ប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ។ គាត់បានបន្ទោសទៅលើពួកឈ្លានពានវៀតណាម ហើយនិយាយថាស្វាម៉ីរបស់គាត់ មិនបានប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋអ្វីនោះទេ ហើយគាត់ក៏មិនដឹងអ្វីផ្សេងទៀតដែរ។
ភស្តុតាងក៏នឹងត្រូវបានណែនាំឲ្យស្វែងរកផងដែរ។ ផ្នូរធំៗថ្មីៗ នៅតែត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បើទោះបីជាតុលាការបាត់បង់ហើយក៏ដោ��� តែការចងចាំនឹងមិនបាត់បង់នោះទេ។